Yunus - Delphinidae

Yunusgiller (Delphinidae)

Balinalar (Cetacea) takımına dahil olan dişli balinalar (Odontoceti) alt takımının bütün okyanus yunusları üyelerini içeren bir familyasıdır.
Yukarıdaki tanımdan anlaşılacağı üzere, yunusgiller familyasının üyeleri esasen açık denizlerde yaşar ve böylece, "yunus" adı ile anılan başka bir dişli balina grubu olan nehir yunusları (Platanistoidea)
üst familyasının türlerinden ayrılırlar. Irrawaddy yunusu (Orcaella brevirostris) gibi bazı türler ise daha çok kıyı şeritlerinde ve nehir kıyılarında bulunan istisna yunusgillerdir.
Bu familya, memeliler (Mammalia) sınıfına dahil olmasına ve dolayısıyla da kendisini oluşturan türlerin balık olmamasına rağmen, Türkçede yunusbalığıgiller olarak da anılabilir[1][2].
Yunusgiller familyası içindeki görece büyük altı tür, bu familya içinde sınıflandıkları için aslında yunus olsalar da daha çok "balina" adı ile anılır. Bu canlılar şunlardır:

• Cüce katil balina (Feresa attenuata) 
• Kısa yüzgeçli kara balina (Globicephala macrorhynchus) 
• Uzun yüzgeçli kara balina (Globicephala melas) 
• Katil balina (Orcinus orca) 
• Elektra balinası (Peponocephala electra) 
• Yalancı katil balina (Pseudorca crassidens) 

Yunusgiller familyasındaki türler, haliç yunusundaki gibi 1,2 m uzunluk ve 40 kg ağırlıktan katil balinadaki gibi 7 m ve 4,5 tona kadar değişen büyüklüklere sahiptir. Çoğu türün ağırlığı ise 50 - 200 kg aralığındadır. Dünyanın tüm denizlerinde bulunan bu canlılar, daha çok kıta levhaları üzerindeki görece sığ denizlerde yaşarlar. Hepsi etçildir ve sıklıkla balık ve mürekkep balığı ile beslenirler.

Sınıflama 
Yunusgiller (Delphinidae) familyasının balinalar (Cetacea) takımı içindeki yeri ve türlere kadar olan ayrıntılı sınıflaması aşağıda sunulmuştur.

Takım : Cetacea - Balinalar
          Alt takım : Odontoceti - Dişli balinalar
                    Familya : Delphinidae - Yunusgiller
                              Cins : Cephalorhynchus
                                   Tür : Alaca yunus (Cephalorhynchus commersonii)
                                   Tür : Şili yunusu (Cephalorhynchus eutropia)
                                   Tür : Benguela yunusu (Cephalorhynchus heavisidii)
                                   Tür : Beyaz başlı yunus (Cephalorhynchus hectori)
                              Cins : Delphinus
                                   Tür : Uzun burunlu bayağı yunus (Delphinus capensis)
                                   Tür : Tırtak (Delphinus delphis)
                              Cins : Feresa
                                  Tür : Cüce katil balina (Feresa attenuata)
                              Cins : Globicephala
                                   Tür : Kısa yüzgeçli kara balina (Globicephala macrorhynchus)
                                   Tür : Uzun yüzgeçli kara balina (Globicephala melas)
                              Cins : Grampus
                                   Tür : Boz yunus (Grampus griseus)
                              Cins : Lagenodelphis
                                   Tür : Sarawak yunusu (Lagenodelphis hosei)
                             Cins : Lagenorhynchus
                                   Tür : Atlantik beyaz yanlı yunusu (Lagenorhynchus acutus)
                                   Tür : Beyaz burunlu yunus (Lagenorhynchus albirostris)
                                   Tür : Siyah çeneli yunus (Lagenorhynchus australis)
                                   Tür : Kum saati yunusu (Lagenorhynchus cruciger)
                                   Tür : Pasifik beyaz yanlı yunusu (Lagenorhynchus obliquidens)
                                   Tür : Gölgeli yunus (Lagenorhynchus obscurus)
                             Cins : Lissodelphis
                                   Tür : Lissodelphis borealis - Kuzey gerçek balina yunusu
                                   Tür : Lissodelphis peronii - Güney gerçek balina yunusu
                             Cins : Orcaella
                                   Tür : Orcaella brevirostris - Irrawaddy yunusu
                                   Tür : Orcaella heinsohni - Avustralya küçük yüzgeçli yunusu
                            Cins : Orcinus
                                  Tür : Orcinus orca - Katil balina
                            Cins : Peponocephala
                                  Tür : Peponocephala electra - Elektra balinası
                            Cins : Pseudorca
                                  Tür : Pseudorca crassidens - Yalancı katil balina
                            Cins : Sotalia
                                  Tür : Sotalia fluviatilis - Haliç yunusu
                            Cins : Sousa
                                  Tür : Sousa chinensis - Pasifik kambur yunusu
                                  Tür : Sousa plumbea - Hint kambur yunusu
                                  Tür : Sousa teuszii - Atlantik kambur yunusu
                            Cins : Stenella
                                  Tür : Stenella attenuata - Pantropik benekli yunusu
                                  Tür : Stenella clymene - Atlantik dönücü yunusu
                                  Tür : Stenella coeruleoalba - Çizgili yunus
                                  Tür : Stenella frontalis - Atlantik benekli yunusu
                                  Tür : Stenella longirostris - Dönücü yunus
                            Cins : Steno
                                  Tür : Steno bredanensis - Pürüzlü dişli yunus
                            Cins : Tursiops
                                  Tür : Tursiops aduncus - Hint-Pasifik şişe burunlu yunusu
                                  Tür : Tursiops truncatus - Şişe burunlu yunus, afalina

Yakın tarihli moleküler çözümlemeler, henüz aksi kabul ediliyor olsa da yunusgillere dahil çeşitli cinslerin tek soylu olmadığını göstermiştir. Dolayısıyla, başta Stenella ve Lagenorhynchus için geçerli olan bu durum nedeniyle, yunusgiller familyasının sınıflamasında ileriki yıllarda önemli değişiklikler olabilir.